Οι Περιοχές μας

Εύβοια

Η Εύβοια είναι το δεύτερο μεγαλύτερο νησί της Ελλάδας και το έκτο μεγαλύτερο της Μεσογείου. Η έκταση του νησιού είναι 3.654 τ.χλμ. και εκτείνεται κατά μήκος της βορειοανατολικής ηπειρωτικής Στερεάς Ελλάδας, από το Μαλιακό κόλπο μέχρι απέναντι από την ακτή της Ραφήνας, χωρισμένη από αυτήν με την Ευβοϊκή θάλασσα.

Το σχήμα της είναι στενόμακρο με πεπλατυσμένες τις δύο άκρες της και περί το μέσον αυτής. Εκτείνεται με κατεύθυνση από βορειοδυτικά προς νοτιοανατολικά, έχοντας συνολικό μήκος 180 χλμ. και κυμαινόμενο πλάτος από 8 μέχρι 50 χλμ. Στα ΒΔ. χωρίζεται από τη Φθιώτιδα και Μαγνησία μέσω του διαύλου Ωρεού, ενώ νότια διά του Ευβοϊκού Κόλπου χωρίζεται από τη Βοιωτία και την Αττική. Διά του πορθμού του Καφηρέα χωρίζεται νοτιοανατολικά από την Άνδρο. Τα βόρεια και βορειοανατολικά παράλιά της βρέχονται από το Αιγαίο Πέλαγος.

Μαζί με τη Λευκάδα είναι τα δύο νησιά της Ελλάδας στα οποία η πρόσβαση γίνεται οδικώς.

Στο κοντινότερο σημείο με τη Στερεά Ελλάδα είναι κτισμένη η πρωτεύουσα και μεγαλύτερη πόλη του νησιού, η Χαλκίδα, όπου υπάρχει η μία εκ των δύο ζεύξεων του νησιού με την ηπειρωτική Ελλάδα, η παλαιά γέφυρα της Χαλκίδας. Πρόσφατα χτίστηκε και η υψηλή γέφυρα της Χαλκίδας, συνολικού μήκους περίπου 700 μέτρων. Είναι το δεύτερο μεγαλύτερο νησί της Ελλάδας ως προς την έκταση και τον πληθυσμό.

 

Η ονομασία του νησιού

Το όνομα Εύβοια δίνεται ουσιαστικά από τον Όμηρο και φανερώνει το γόνιμο καλλιεργήσιμο έδαφος και την ανεπτυγμένη βοοτροφία για την οποία το νησί ήταν ονομαστή. «Εύ» και «βους» σημαίνει καλό βόδι. Στα ιστορικά τεκμήρια όμως τη συναντάμε και με άλλα ονόματα, όπως: 1) Μάκρα ή Μάκρις, από το σχήμα της. Αυτό είναι πιθανότερα και το αρχαιότερο όνομά της. Μάκρις βέβαια ονομαζόταν και η τροφός της Ήρας, που μεγάλωσε στην Εύβοια. 2) Αβαντίς ή Αβαντιάς, από τον λαό των Αβάντων που εγκαταστάθηκε στο μεγαλύτερο μέρος του νησιού πριν από τους Ίωνες και τους Ελλοπείς. 3) Ελλοπία, από τον θεσσαλικό λαό των Ελλόπων που αποίκισε το νησί. 4) Διακρία, από τα Διάκρια όρη που δεσπόζουν στην Κεντρική και Ανατολική Εύβοια. 5) Χαλκωδοντίς, από τον μυθικό βασιλιά Χαλκώδοντα, γιο του Άβαντα. 6) Όχη, από το ομώνυμο όρος του νότου. 7) Ασωπίς, από τον βοιωτικό ποταμό Ασωπό, γιο της νύμφης Εύβοιας. 8) Δολίχη, από το μακρόστενο σχήμα. 9) Μελανηίς, από το παχύ και εύφορο χώμα της. 10) Αονία, από μια προελληνική φυλή, τους Άονες, κατοίκους της Εύβοιας κατά την εποχή του Χαλκού. 11) Εύριπος ή Έγριπος, από το όνομα του στενού του πορθμού ή την ορμητική φορά του παλιρροϊκού ρεύματος στο στενό (ευ-ριπή). 12) Νεγρεπόντε κατά την Ενετοκρατία, από το μαύρο γεφύρι που ήταν χτισμένο με μαύρες σκληρές πέτρες και συνέδεε τα δύο κάστρα εκατέρωθεν του Ευρίπου. Τέλος, 13) Εγριπόζ και Γριπονήσι κατά την Τουρκοκρατία.

Έδαφος

Γεωλογικά η Εύβοια αποτελεί συνέχεια της Αττικής. Το έδαφός της αποτελείται κυρίως από σχιστόλιθους, ενώ παρουσιάζει πολλές γεωλογικές διαπλάσεις. Έντονη πάντως φαίνεται να υπήρξε και ηφαιστειακή δράση κατά τη διάρκεια της τεταρτογενούς περιόδου του καινοζωϊκού αιώνα, όπου και αποσχίστηκε από την ηπειρωτική χώρα.

Ακτογραφία

Σημαντικότεροι επιμέρους κόλποι της Εύβοιας είναι από τον Πορθμό του Ευρίπου και βόρεια: του Βατώντα, της Λίμνης και της Αιδηψού, και νότια του Αλιβερίου, της Καρύστου και προς το Αιγαίο της Κύμης. Επίσης κατά μήκος των ακτών της Εύβοιας απαντώνται πλήθος νησίδων μεταξύ των οποίων είναι οι Λιχάδες, οι Πεταλιοί, η Μυρτώ, η Πρασούδα και το Ποντικονήσι.

Κλίμα

Γενικά το κλίμα της είναι εύκρατο και υγιεινό που συντελεί στην άφθονη βλάστηση και στη φυσική της ομορφιά.

Διοίκηση

Το νησί της Εύβοιας μαζί με τη Σκύρο, ένα τμήμα της βοιωτικής ακτής και τις γύρω νησίδες αποτελούν διοικητικά την περιφερειακή ενότητα Ευβοίας, που ανήκει στην Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας. Η περιφερειακή ενότητα Ευβοίας έχει έκταση 4.167 τ.χλμ. και πληθυσμό 210.815 κατοίκους, σύμφωνα με την απογραφή του 2011.

Αρχαιότητα

Την εποχή του χαλκού η Εύβοια κατοικούταν από το αρχαιοελληνικό φύλο των Αβάντων. Ο Όμηρος αναφέρει πως οι Άβαντες συμμετείχαν στον Τρωικό πόλεμο στο πλευρό των Αχαιών. Αναφέρει μάλιστα πως είχαν ιδρύσει ήδη τις πόλεις Χαλκίδα, Ερέτρια, Ιστιαία, Κήρινθος, Δίον, Κάρυστο, και Στύρα[1]. Την περίοδο των μεγάλων μετακινήσεων στον ελλαδικό χώρο οι Άβαντες εκτοπίστηκαν από τους Ίωνες. Οι Ίωνες της Εύβοιας χωρίστηκαν σταδιακά σε δύο ισχυρά κράτη, της Χαλκίδας στο βορρά και της Ερέτρειας στο κεντρικό τμήμα του νησιού. Νοτιότερα, στην περιοχή του όρους Όχη είχαν εγκατασταθεί Δρύοπες προερχόμενοι από την περιοχή που αποτέλεσε τα μετέπειτα χρόνια τη Δωρίδα. Κυριότερη πόλη των Δρυόπων ήταν η Κάρυστος. Οι πόλεις της Εύβοιας κατά τον 8ο αιώνα π.Χ. είχαν εξελιχθεί σε μεγάλες εμπορικές δυνάμεις της περιοχής. Φημίζονταν επίσης για τα κεραμικά τους. Κατά τον αιώνα αυτόν οι Ευβοείς άρχισαν να δημιουργούν αποικίες, αρχικά στη Χαλκιδική και στη συνέχεια στην Κάτω Ιταλία, στην οποία ίδρυσαν τις πρώτες ελληνικές αποικίες. Πρώτη αποικία των Ευβοέων στην Ιταλία ήταν οι Πιθηκούσσες σε ένα νησί ανοικτά της Νάπολης, ενώ λίγα χρόνια μετά ίδρυσαν στην απέναντι ακτή την Κύμη. Η Κύμη έγινε βάση για την ίδρυση νέων αποικιών, όπως ήταν η Ζάγκλη, το Ρήγιο και η Νάξος. Σύμφωνα με μία διαδεδομένη άποψη, οι Ευβοϊκές πόλεις της Κάτω Ιταλίας διέδωσαν το δικό τους αλφάβητο στην περιοχή, το οποίο εξελίχθηκε στη συνέχεια στο Λατινικό αλφάβητο. Σύμφωνα με την ίδια άποψη, οι Ευβοϊκές πόλεις χρησιμοποιούσαν μία παραλλαγή του ελληνικού αλφαβήτου, που αποκαλείται Ευβοϊκό ή Χαλκιδαϊκό αλφάβητο, το οποίο είχε παρόμοια μορφή με το σημερινό Λατινικό.

Γενετική μελέτη που συνέκρινε δείγμα ατόμων από διάφορες περιοχές της σύγχρονης Ελλάδας με άτομα από τη Σικελία, διαπίστωσε καθαρά την ύπαρξη ελληνικής γενετικής υπογραφής στην Ανατολική Σικελία, συμβατή με την αρχαία προέλευση από την Εύβοια.

Ληλάντιος πόλεμος

Ο όγδοος αιώνας π.Χ. ήταν ο αιώνας κατά τον οποίο η Εύβοια έφτασε στο απόγειο της ακμής της. Η περίοδος ακμής τερματίστηκε στο τέλος του 8ου αιώνα, όταν ο ανταγωνισμός των δύο ισχυρών κρατών του νησιού οδήγησε στο ξέσπασμα του Ληλάντιου πολέμου. Ο πόλεμος αυτός ήταν ένας από τους πρώτους μεγάλους πολέμους μεταξύ των αρχαιοελληνικών πόλεων και πήρε Πανελλήνιες διαστάσεις. Οι αντιμαχόμενοι Χαλκιδαίοι και Ερετρειείς συμμάχησαν και με άλλες ελληνικές πόλεις. Με τους Χαλκιδαίους συμμάχησαν οι Θεσσαλοί και οι Σάμιοι, ενώ με τους Ερετρειείς οι Μιλήσιοι. Η ημερομηνία αυτού του πολέμου δεν είναι σήμερα γνωστή με ακρίβεια. Τοποθετείται στα τέλη του 8ου αιώνα και στις αρχές του 7ου. Ο πόλεμος ήταν αμφίρροπος και προκάλεσε τεράστιες καταστροφές στις δύο πόλεις. Το αποτέλεσμα του πολέμου ήταν να εξασθενήσουν και οι δύο πόλεις και να περάσουν σε περίοδο παρακμής. Τη θέση τους ως εμπορικές δυνάμεις του αρχαίου κόσμου πήραν η Κόρινθος, τα Μέγαρα, οι πόλεις της Ιωνίας και η Αθήνα.

Επόμενοι αιώνες

Στους αιώνες που ακολούθησαν οι Ευβοϊκές πόλεις είχαν εξασθενήσει σε μεγάλο βαθμό, γεγονός που ήταν αποτέλεσμα του Ληλάντιου πολέμου, αλλά και της ανάδειξης νέων εμπορικών δυνάμεων στον ελλαδικό χώρο. Το 490 π.Χ. μάλιστα ο Περσικός στόλος κατέστρεψε την Ερέτρια, η οποία κατά τη διάρκεια της Ιωνικής επανάστασης είχε βοηθήσει τις Ιωνικές πόλεις και την παλιά της σύμμαχο Μίλητο. Την εποχή του Περικλή οι Αθηναίοι απέσπασαν από την Χαλκίδα την Ιστιαία και εγκατέστησαν στην πόλη Αθηναϊκή φρουρά. Την περίοδο αυτή η Εύβοια ήταν κάτω από τον έλεγχο των Αθηναίων, με τους οποίους συμμάχησε κατά τον Πελοποννησιακό πόλεμο. Στα μέσα του 4ου αιώνα, μετά την μάχη της Χαιρώνειας, οι Ευβοείς πέρασαν στον έλεγχο των Μακεδόνων, όπου παρέμειναν μέχρι την Ρωμαϊκή κατάκτηση της Ελλάδας το 146 π.Χ.

Ρωμαϊκή και Μεσαιωνική περίοδος

Η περιοχή της Εύβοιας κατά τη Ρωμαϊκή και τη Μεσαιωνική περίοδο βρισκόταν σε παρακμή μέχρι την περίοδο της Φραγκοκρατίας. Την περίοδο αυτή η Εύβοια δόθηκε ως τιμάριο στον Φλαμανδό ιππότη Ζακ ντ'Αβέν, ενώ στη συνέχεια διαιρέθηκε σε τρεις βαρωνίες (υπό τους Τριτημόριους της Εύβοιας) και σταδιακά πέρασε στους Βενετούς, που κράτησαν το νησί μέχρι το 1470. Τη χρονιά αυτή η Εύβοια κατακτήθηκε από τους Οθωμανούς, οι οποίοι τη διατήρησαν κάτω από τον έλεγχό τους μέχρι τη δημιουργία του πρώτου ανεξάρτητου ελληνικού κράτους (1830) ελέγχοντας ταυτόχρονα την πλειοψηφία των πιο εύφορων πεδινών εκτάσεων, αν και μειοψηφία του πληθυσμού συγκριτικά με τους χριστιανούς.

 

Πηγή: Βικιπαίδεια